Kedili Mutfaklar

Salı, Haziran 27, 2006

Boşanmak / Boşalmak

Pansuman / kısa kısa

Dilimizin ustası sevgili Hakkı Devrim'e aşağıdaki kısa notu göndermiştim. Eksik olmasın değer vermiş, 23/06 tarihinde, Radikal yazısının içinde yanıtlamış. Ancak sözlük karşılıklarını ben de biliyordum. Mantığıma ters geliyor sadece.

Kısaca kafam takılmaya devam ediyor.


Dil Yâresi Türkçe dostlarından (Oya Kayacan)

Sık kullanılan iki deyime takılıyorum. Bardaktan boşanmak (Yağmur ile bardak nikâhlanmışlar mı?); Boşan da semerini ye! (Semer ile yük hayvanı arasında da nikâh bağı mı vardı?) Ben her ikisini de boşalmak olarak kullanıyorum. Zihnim eskilerin «Boş ol!» lafına takılıyor.

– Sözlüğü açıyorum Oya Hanım Dostum. Boşanmak fiilinin anlam tarifleri bakın nasıl sıralanıyor: 1. Mahkeme kararıyla ayrılmak. 2. (Kan, su, ter, yağmur için) Birdenbire akmak, dökülmek. 7. (At, inek gibi hayvanlar için) Koşum takımından sıyrılmak, kurtulmak. Arada dört, sonda bir sekizinci anlam daha var.

posted by Oya Kayacan at Salı, Haziran 27, 2006

12 Comments:

  • Sn Oya hanim:)) Siz takmissiniz bu kelimeye; ya birileri de takarsa, halimiz ne olur? Medeni kanuna, eksik de olsa kavustuk.Kafasina takilip da birileri de ya bu deyimi eklerse ne olur halimiz.

    By Blogger ERDIL, at 27 Haziran 2006 14:37  

  • Erdil Bey, Hakkı Bey'e gönderdiğim e-postanın aslı budur. Artık kim takar kim takmaz bilmem. Zaten evlilikler düşüyor gündemden.

    "Sayın Hakkı Bey,

    Türkçemizde çok sık kullanılan iki deyim kafama fena takılıyor.

    Bardaktan boşanmak (Yağmur ve bardak aralarında nikah kıymışlardı da ben mi duymadım?)

    Boşan da semerini ye (Burada da semer ve yük hayvanı arasında nikah bağı mı vardı diye sormak istiyorum.)

    Ben her ikisini de boşalmak olarak kullanıyorum. Suyun bardaktan, hayvanın da semerden boşalması; aklıma ve ağzıma öyle uygun geliyor. Ancak bu söylemde de nikahla ilgili bir bağ var gibi. Eskilerin "boş ol" ile kadın boşamalarında kadın boşalmış mı oluyordu?"

    Lütfen cevaplar mısınız?

    Sevgi ve saygılarımla,

    By Blogger Oya Kayacan, at 27 Haziran 2006 19:20  

  • Ilk önce bocaladim.Valla ben sizden e post almadim diyecektim ki.Sonra aklima tek Hakki ben olmadigim geldi.Inanin yazinizi okuduktan sonra bu deyimlerin temeline kadar inmeye calistim.Yüzlerce eserde hatta ve hatta siir de bile rastladim.Tabii 'bos ol' yorumun bir espirisi idi.Ama vermis oldugunuz cevap espiriyi tamamladi. saniyorum.'bosalmak'.
    Cevap gene alamadiniz sorunuza!...

    By Blogger ERDIL, at 27 Haziran 2006 23:10  

  • sevgili oya. şimdiye kadar hiç düşünmemiştim. aslında dikkat etmeniz çok güzel..
    yalnız Hakkı Devrim'in tatminkâr bir cevap vermeden, lafı oralara buralar çekmesi daha da ilginç...

    By Blogger birisinin yeri, at 28 Haziran 2006 21:02  

  • slmlar...gerçekten ilginç bir noktaya temas etmişsiniz...ama biraz ucu açık kalmış sanırım

    By Blogger yetkinsarica, at 29 Haziran 2006 00:12  

  • Demek ki kendilerini dilimizden sorumlu tutanların sorumlulukları sözlükler çerçevesinde daralıp kalıyor sevgili Baver.

    Araştırmalarınız için teşekkürler Hakkı Bey! Size Erdil Bey diye hitabetmemden Baver sorumlu.

    Evet yaa sevgili Yetkin, ucu açık kaldı. Kapatsın diye topu Hakkı Devrim Usta'ya attım. O da sözlüğe bakmış. Sözlüklerden Türkçeye fayda yok oysa! Seni kutluyorum ayrıca. Yaşın ondokuz, şiir yazıyorsun ve Türkçemiz üzerine yorum yapmayı kendine vazife saymışsın. Sağol.

    By Blogger Oya Kayacan, at 29 Haziran 2006 10:00  

  • hahahhaha oya bu super olmus ya :)) ogrenmis olduk bizde
    bu arada o cok sirin bi adam

    By Blogger vintage biscuit, at 29 Haziran 2006 11:06  

  • Annoyam, ben de senin gibi düşünüyorum. Zaman içinde, söyleyiş farklılığına uğramış, değişmiş bence bu iki deyim. "Boşalmak" çok daha uygun geliyor hem kulağa, hem mantığa. Bunun gibi bir iki deyim vardı, dikkatimi çeken ancak şu an hatırlayamıyorum, sanırım not almaya başlamanın zamanı geldi.

    By Blogger Doruk, at 29 Haziran 2006 14:47  

  • İyi ki varsın Büsküü, öğrenmeyi sevenleri çoook seviyorum. Şirin olan kimdi:-))((

    Noooot allll Burcu. Almadığım her notun ardından üzülüyorum.

    By Blogger Oya Kayacan, at 29 Haziran 2006 20:59  

  • Netice itibariyle boşalmak da boşanmak da aynı kökenden gelen iki sözcük.
    Takma kafana.
    Hakkı Amca çok net cevap vermemiş anladığım kadarıyla.
    Ben olsam sadece lügat bilgisi yerine,işin felsefesine inerdim.(ya da çıkardım)

    By Blogger cenkunal, at 2 Temmuz 2006 14:52  

  • Hoşgeldin Cenk kardeşim. Ben de sana bakındım, giderayak bir duruşun var!
    Evet sence felsefe, bence mantık, haydi karıştır bakalım. Pek kabul gören öğretiler değildir zaten ülkemizde:-(( N'apsın bizi de saf saydı herhalde Hakkı Bey. Ben de zaten bana doğru olanı kullanırım her zaman.

    By Blogger Oya Kayacan, at 4 Temmuz 2006 21:14  

  • ben mi sığ düşünüyorum diyecektim ama bence biraz garip bir yaklaşım olmuş sizinki... çünkü kelimenin sadece tek anlamı varmış gibi düşünerek böyle sorularla kafa yormuşsunuz.. hakkı bey in de açıkladığı gibi kelimenin daha nice anlamları var.. dolayısıyla mantıklı bir kullanımdır ve anlamına uygundur.. diğer anlamını kullandığınız yer vardır o zaman da bu bahsi geçen bardaktan boşanmaktaki gibi düşünüp, garip mi karşılamalıyız..

    bence fazla kafanızı yormaya değmez..

    By Anonymous Adsız, at 31 Mayıs 2007 12:27  

Yorum Gönder

<< Home